By Pierre Kosmidis

Φωτογραφίες: Ανδρέας Γαλανός

Τονίζεται ότι οι φωτογραφίες του 509 είναι του τότε ανθυπολοχαγού (νυν ταξίαρχου ε.α.) Παπαμαρκάκη Ιωάννη, τραυματισθέντα στην Πολενάτα Βιτσίου στις 10 Αυγούστου του 1949, ο οποίος βρίσκεται εν ζωή.

Διαβάστε το πρώτο μέρος: Μια ζωή στρατιώτης: Ο Eλληνοϊταλικός πόλεμος 1940-41 μέσα από τα μάτια του Παύλου Γαλανού

Η δεκαετία του 1940 σημαδεύθηκε από μια σειρά πολεμικών συγκρούσεων.

Ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος, η ναζιστική εισβολή, η περίοδος της κατοχής και της αντίστασης προκάλεσαν εκατόμβες θυμάτων και κατάστρεψαν τις υποδομές της χώρας.

υψωμα 1033 και μαχη της φλωρινας ( το πολυβολειο ειναι του ΕΣ στις παρυφες του υψωματος χτυπημενο μαλλον από panzerfaust του ΔΣΕ) — Πολυβολείο του ΕΣ, βληθέν πιθανότατα από panzerfaust του ΔΣΕ στο ύψωμα 1033

Τα χειρότερα ωστόσο, έμελλε να ακολουθήσουν:

Η Εμφύλια σύρραξη, Έλληνες εναντίον Ελλήνων, ένας αδελφοκτόνος πόλεμος, ο οποίος ακόμα και σήμερα αποτελεί αντικείμενο ιστορικής αξιολόγησης και δυστυχώς, σε αρκετές περιπτώσεις, πεδίο στείρας ιδεολογικής αντιπαράθεσης από ακραίους που εκφράζουν τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα του Εμφυλίου.

Τα υψώματα Πολενάτας και 1685 βάλλονται από τον ΕΣ πριν την εκδήλωση της επίθεσης το πρωί της 10/8/1949

Το www.ww2wrecks.com παρουσιάζει για πρώτη φορά τη μαρτυρία του Παύλου Γαλανού, όπως την κατέγραψε, με νηφαλιότητα και μετριοπάθεια ο γιός του Ανδρέας Γαλανός, θέλοντας να προσφέρει την προφορική μαρτυρία που φωτίζει την ευρύτερη εικόνα.

Για μια ακόμα φορά, οφείλω δημόσιες ευχαριστίες στον Ανδρέα Γαλανό, τόσο για την πολύ σημαντική μαρτυρία του πατέρα του, όσο και για τα φωτογραφικά τεκμήρια από το αρχείο του, τα οποία με τη άδειά του, δημοσιεύονται για πρώτη φορά.

Οβίδα πυροβόλου στα Πολενάτα (σύγχρονη φωτό)

Μετά τις πολεμικές περιπέτειες στα βουνά της Αλβανίας, τη Μέση Ανατολή και την επιστροφή στην Πατρίδα, μια νέα Οδύσσεια περιμένει τον Παύλο Γαλανό, ο Εμφύλιος Πόλεμος.

Η αδελφοκτόνα σύγκρουση θα τον στείλει κοντά στα χώματα που 5 χρόνια πριν είχε ποτίσει και με το δικό του αίμα, με την παραπάνω Μονάδα που μαζί με το 505 & το 509 Τάγματα Πεζικού , αποτέλεσαν την 22^η Ταξιαρχία που εξελίχτηκε σε σχηματισμό ειδικευμένο στον Ορεινό Αγώνα.

Ο Παύλος Γαλανός μταπολεμικά (τη δεκαετία του '50) — Ο Παύλος Γαλανός μταπολεμικά (τη δεκαετία του ’50)

37 μήνες πολεμικών επιχειρήσεων θα εγγράψει στο Φύλλο μητρώου του.

Το Τάγμα του θα το υπηρετήσει από τον Απρίλιο του 1945 μέχρι και το Νοέμβριο του 1949 από τη Δεσκάτη Ελασσόνας και το Πεντάλοφο Βοίου μέχρι και τις τελικές επιχειρήσεις στο Γράμμο και το Βίτσι, ως διαχειριστής Τάγματος, διμοιρίτης, διοικητής λόχου και διλοχίας, λαμβάνοντας μέρος σε όλες ανεξαιρέτως τις επιχειρήσεις με ελάχιστες ημέρες άδειας λόγω των συνθηκών.

Το ημερολόγιο του 507 ΤΠ στη θητεία του κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης γεμάτο αποστολές, μάχες, αλλά και απώλειες: περισσότεροι από 70 οι νεκροί και 360 οι τραυματίες, ενώ κοντά στους 20 μαχητές παραμένουν ακόμα και σήμερα αγνοούμενοι.

Η Εμφύλια διαμάχη φούντωνε και μαζί και οι επιχειρήσεις και οι ποικίλες αποστολές για τον Παύλο Γαλανό.

Στα πεδία των μαχών γαλβανίζεται και διαμορφώνεται ένας χαρακτήρας ηγέτη που οδηγεί –πέρα από τις ηθικές διακρίσεις- στην μονιμοποίηση του το 1948 στο στράτευμα.

Γερμανικό Α/Α του ΔΣΕ που καταλήφθηκε από το 507 στην κορυφή του ΛΕΣΙΤΣ στην καταδίωξη που επακολοήθησε. Η φωτό είναι από εφημερίδα της εποχης και φαινεται ο λοχίας ΠΖ Γκανάς Χαράλαμπος που ηταν στο 507 ΤΠ. Έχει τραγική ιστορία αυτό το πυροβόλο, καθώς ελέγχθηκε από τους πυροτεχνουργούς αμελώς προφανώς, αλλά ήταν παγιδευμένο και εξερράγη, διαμελίζοντας 4 στρατιώτες του λόχου του Παύλου Γαλανού. Ο Παύλος Γαλανός το έλεγε με δάκρυα γιατί θεωρούσε ότι ήταν εκείνος υπεύθυνος αυτής της απώλειας, αλλα και γιατί τα παιδιά αυτά είχαν γλυτώσει από την κόλαση της επίθεσης εναντιον των υψωμάτων την προηγουμενη ημερα για να χαθουν αδικα — Γερμανικό Α/Α του ΔΣΕ που καταλήφθηκε από το 507 στην κορυφή του ΛΕΣΙΤΣ στην καταδίωξη που επακολούθησε. Η φωτό είναι από εφημερίδα της εποχης και φαίνεται ο λοχίας ΠΖ Γκανάς Χαράλαμπος που ηταν στο 507 ΤΠ. Έχει τραγική ιστορία αυτό το πυροβόλο, καθώς ελέγχθηκε από τους πυροτεχνουργούς, αμελώς προφανώς, αλλά ήταν παγιδευμένο και εξερράγη, διαμελίζοντας 4 στρατιώτες του λόχου του Παύλου Γαλανού. Ο Παύλος Γαλανός το έλεγε με δάκρυα γιατί θεωρούσε ότι ήταν εκείνος υπεύθυνος αυτής της απώλειας, αλλα και γιατί τα παιδιά αυτά είχαν γλυτώσει από την κόλαση της επίθεσης εναντίον των υψωμάτων την προηγούμενη ημέρα.

Πιο μπροστά όμως , βαρύ το σωματικό και ψυχικό τίμημα για τον στρατιώτη της Ελλάδας παρά την αναγνώριση. Η καθημερινή απώλεια των συντρόφων αξιωματικών , των παιδιών οπλιτών, βαραίνουν την ψυχή.

Στις επιχειρήσεις του 1947 , αποσπάσματα από τις Ημερήσιες διαταγές και τις διαμνημονεύσεις των διοικητών του:

«Προτείνω δια τον ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ Γ΄ Τάξεως, διότι κατά την επίθεσιν προς κατάληψιν του υψώματος «ΠΑΝΟΥΚΛΑ» Πενταλόφου την 12-11-47, επικεφαλής της ΙΙΙης Διμοιρίας του 2^ουΛόχου τυγχάνων, προώθησεν εγκαίρως και θαρραλέως την Διμοιρίαν του, κατορθώσας ούτω δια της πρωτοβουλίας του ταύτης να υποστηρίξει την Ιην Διμοιρίαν, ήτις, του Διμοιρίτου της φονευθέντος , κατόρθωσεν να καταλάβει τον αντικειμενικόν σκοπόν, δείξας ούτω πλήρη συναίσθησιν και κατανόησιν της αποστολής του»

Κατά το 1948:

« Προτείνω Δια τον ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ Γ΄ Τάξεως, διότι Υπασπιστής του Τάγματος τυγχάνων, όλως αυθορμήτως ηκολούθησεν το απόσπασμα κατά την νύκταν της 22-23 Ιουνίου επιδείξας ζηλευτόν παράδειγμα θάρρους και ψυχραιμίας κατά την διεξαγωγήν της μάχης εναντίον του υψ. «ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ» Πενταλόφου, χρησιμοποιηθείς ως σύνδεσμος, διεκινδύνευσε πολλάκις την ζωήν του διερχόμενος θεριζομένας ζώνας, του χιτωνίου του διατρηθέντος υπό βολίδων»

Πολενατα ΙΙ απο δρομο,, — Η Πολενάτα, όπως φαίνεται από το δρόμο (σύγχρονη φωτό)

«Προτείνω δια το ΧΡΥΣΟΥΝ ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ ΑΝΔΡΕΙΑΣ, διότι Διοικητής Λόχου τυγχάνων κατά τις επιχειρήσεις της 12 – 13/ 8 / 1948 προς κατάληψιν του υψ. 1224μ. επέδειξεν θάρρος και ηρωισμόν απαράμιλλον προκαλέσας τον θαυμασμόν των Στρατιωτών του.

Από της γραμμής εξορμήσεως μέχρι και της τελικής εφόδου ευρίσκετο πάντοτε επικεφαλής των ανδρών του Λόχου του, παραδειγματίζων ούτω αυτούς και παρασύρων τοιούτους προς τα εμπρός.

Αεροπορική βόμβα των 250 κιλογράμμων — Αεροπορική βόμβα των 250 χιλιογράμμων

Δια της στάσεως του ταύτης συνετέλεσε ώστε παρά την δραστικότητα των εχθρικών πυρών και την σκληροτράχηλον άμυναν των συμμοριτών, να διατηρήσει ο Λόχος του αμείωτον την ορμητικότητά του και να ανέλθη πρώτος επί του υψώματος.

Η στάσις του αύτη δεικνύει ανωτέραν αντίληψιν καθήκοντος και ψυχραιμίαν αξιομίμητον»

Κατά το 1948 του απονέμεται και το ΜΕΤΤΑΛΙΟ ΕΞΑΙΡΕΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ «διότι Υπασπιστής του Τάγματος τυγχάνων καθ’όλον το διάστημα του 15θημερου( Ιούλιος) επιχειρήσεων του Τάγματος, απέβη πολύτιμος βοηθός της διοικήσεως, κατορθώσας δια της δραστηριότητος του και ενεργητικότητος του να μην παρατηρηθεί ουδεμία έλλειψις εις το Τάγμα, συντελέσας ούτω τα μέγιστα εις την άρτιαν έκβασιν των επιχειρήσεων»

Σωρός τα πτώματα των μαχητών του ΔΣΕ που σκοτώθηκαν στη Φλώρινα (περί τους; 800), οι οποίοι θαφτηκαν σε ομαδικο ταφο μετα την Μαχη — Σωρός τα πτώματα των μαχητών του ΔΣΕ που σκοτώθηκαν στη Φλώρινα (περί τους 800), οι οποίοι θάφτηκαν σε ομαδικό τάφο μετα την Μάχη

Όλες οι παραπάνω επιχειρήσεις με κέντρο το χωριό Πεντάλοφος Βοίου Κοζάνης και σε «εξερευνήσεις» του Γράμμου ( Επταχώρι , Νεστόριο,Τσάρνο , Φούρκα) σε μια περιοχή που κατά μια ειρωνεία της τύχης οι Έλληνες ενωμένοι είχαν μεγαλουργήσει το ’40 ( στη Φούρκα είχε τραυματιστεί ο Δαβάκης και το Επταχώρι ήταν έδρα του αποσπάσματος Πίνδου), στα ίδια μέρη οι Έλληνες τούτη τη στιγμή της Ιστορίας σπάρασσαν ο ένας τον άλλον.

Το 507 ΤΠ στο τέλος του 1948 ακολουθεί τη δίνη του πολέμου και την ατέλειωτη αιμορραγία που προκαλούσε το αμφίρροπο της σύγκρουσης και η επιτακτική ανάγκη για τη χρήση εμπειροπόλεμων μονάδων μέσα στη φωτιά.

"Έτσι ηταν τα χαρακώματα στην πρωτη γραμμή" — “Έτσι ήταν τα χαρακώματα στην πρώτη γραμμή” – Ο ανθυπολοχαγός Παπαμαρκάκης του 509

Μετακινείται προς το Βίτσι και αναλαμβάνει δράση. Μαζί του και ο Παύλος Γαλανός σε μια πορεία χωρίς επιστροφή.

Πίσω στη Σάμο έχει αφήσει ήδη από τα χρόνια της κατοχής τη νεαρή γυναίκα του, που ελάχιστα βλέπει. Το καθήκον προς την Πατρίδα και την Υπηρεσία προέχει.

«Προτείνω δια τον ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ Γ’ Τάξεως, διότι Διοικητής Διλοχίας τυγχάνων την 18-10-48 διαταχθείς να κινηθεί προς κατάληψιν ΚΑΠΑΛΙΣΚΕΤΟ – ΓΚΛΑΒΑΤΑΣ, παρά την συνεχή κίνηση των τμημάτων του επί σειρά ημερών και την εκ ταύτης κόπωσιν, κατέβαλεν φιλοτίμους προσπαθείας, ανήλθεν επί ΚΑΠΑΛΙΣΚΕΤΟ, ανέτρεψεν υπέρτερον εχθρόν συνάψας μάχην εκ συναντήσεως, κατέλαβεν εν συνεχεία κατόπιν πείσμονος αγώνος το τριγωνομετρικόν υψ. 1620 όπερ κατείχετο, κινηθείς δε κεραυνοβόλως και ανατρέψας κατά την διαδρομήν μικροαντιστάσεις, άς συνήντησε, έφθασεν είς ΓΚΛΑΒΑΤΑΝ ενωθείς με τα εκεί Λ.Ο.Κ άτινα ευρίσκοντο εις απελπιστικήν θέσιν, ιδία από έλλειψιν πυρομαχικών»

Το 1949 πλέον ανέτειλε και δε διαφαινόταν το τέλος του πολέμου.

Ο ΔΣΕ κατόρθωνε με ένα τρόπο να ανασυγκροτείται τάχιστα μετά τις συγκρούσεις.

Κατεστραμμενο πολυβολειο των ανταρτων στην Πολενατα μετα τη μαχη — Κατεστραμμένο πολυβολείο των ανταρτών στην Πολενάτα μετά τη μάχη

Τα μέτωπο είχε περιοριστεί στη Δ. Μακεδονία και τα τελευταία προπύργια του το Γράμμο και το Βίτσι, όπου η αριθμητική και υλική υπεροχή του ΕΣ ισοσκελίζονταν από την πολύχρονη κατοχή των παραπάνω και την αμυντική οργάνωση αυτής της θάλασσας από βουνοκορφές με αριστοτεχνικό τρόπο .

Επιπρόσθετα ο ΔΣΕ απεγνωσμένα αναζητούσε την κατοχή μία πόλης που θα την ανακήρυσσε σε πρωτεύουσα ενός κρατικού μορφώματος. Το Φεβρουάριο του ’49 , η πόλη της Φλώρινας έμελε λόγω θέσης και σημαντικότητας να γίνει το τέλος αυτής της προσπάθειας.

Το 507 ΤΠ τηρούνταν σαν εφεδρεία της ΙΙης Μεραρχίας που είχε την έδρα της στην πόλη όταν τη νύχτα 11 προς 12 Φεβρουαρίου ο ΔΣΕ με οργανωμένη επίθεση επιχείρησε να την καταλάβει , κατορθώνοντας να εισέλθει στις παρυφές της, να κάμψει τις αντιστάσεις και πρόσθετα να έχει καταλάβει όλα τα στρατηγικά υψώματα γύρω από αυτήν.

Το 1033 ύψωμα , τελευταίος θύλακας, μάχονταν ακόμη ενώ σε πολλά σημεία του εναλλάσσονταν η κυριαρχία ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές, ενώ μια εκ των ενόντων δύναμη που συγκροτήθηκε από ΛΟΚ και βοηθητικούς μέσα από την πόλη και είχε σπεύσει να βοηθήσει τους υπερασπιστές του, είχε γαντζωθεί σε κάποια από τα μετερίζια του μαχόμενη πεισματικά.

Πτώση του υψώματος συνεπάγετο πτώση και της πόλης με όλες τις συνέπειες…

«Προτείνω τον μόνιμο υπολοχαγό Πεζικού Γαλανό Παύλο, δια το ΧΡΥΣΟΥΝ ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ ΑΝΔΡΕΙΑΣ , διότι Διοικητής του 4^ουΛόχου τυγχάνων την 11,15’ ώραν της 12^ηςΦεβρουαρίου ευθύς ως ο Λόχος του έφθασεν υπό πυρά Πυροβολικού και μυδραλίων εις Β. Α παρυφήν ΦΛΩΡΙΝΗΣ, εκινήθη με ενθουσιασμόν και πρωτοφανήν προθυμίαν υπό πυρά εχθρικών μυδραλλίων και ανήρχετο το υψ. 1033μ. εις ό διεξήγαγε λυσσώδεις μάχας , αποκρούσας εχθρόν υπέρτερον εις αριθμόν και μέσα, επενεγκών εις τούτον μεγάλας φθοράς εις υλικόν και ηθικόν, συντελέσας ούτω εις την διάσωσιν της πόλεως ΦΛΩΡΙΝΗΣ και την τιμήν ολοκλήρου της ΕΛΛΑΔΟΣ.

Δεν ήταν όμως η μοναδική ( ανώτατο πολεμικό μετάλλιο το Χρυσό Αριστείο Ανδρείας) διάκριση για τον ΠΓ για την συμβολή του στη Μάχη της Φλώρινας….

οηθητικες δυναμεις του ΕΣ εκει πανω μια εβδομαδα πριν την μαχη — Βοηθητικές δυνάμεις του ΕΣ (μεταξύ των οποίων και ναυτοπρόσκοποι) στη Φλώρινα μια εβδομάδα πριν την μάχη. Άραγε πόσοι από αυτούς σκοτώθηκαν;

«Προτείνω, δια τον ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ Γ’ Τάξεως, διότι Διοικητής 4^ουΛόχου τυγχάνων την 11-12/2/49 κατά την μάχην της ΦΛΩΡΙΝΗΣ , κινηθείς αποφασιστικώς μέσω δραστικών εχθρικών πυρών και μετά την ανακατάληψιν του υψ.1033 μη αρκεσθείς εις τούτο, τεθείς επικεφαλής του Λόχου του και με πρωτοφανήν ηρωισμόν επιπεσών κατά των συμμοριτών και καταδιώκων αυτούς, κατά πόδας επέφερεν σημαντικάς απωλείας, γενόμενος ούτω λαμπρόν παράδειγμα ηγήτορος»

Στρατιώτες με όχημα του 507 στη Φλώρινα, 1949

Πέρα από τη σημαντικότητα της συμβολής σε μια κρίσιμη επιχείρηση αναγνωριζόταν η αυταπάρνηση και ο εθελοντισμός ανάληψης δράσης σε δύσκολες καταστάσεις.

Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση ένας επιπρόσθετος ηθικός λόγος: Η Φλώρινα υπήρξε η πόλη που ήταν για κάποια χρόνια το «σπίτι» του πρόσφυγα από τον Πόντο, η πόλη που ξεκίνησε ο τιμημένος αγώνας κατά του Ιταλού εισβολέα.

Βαρύς οπλισμός του ΔΣΕ εκτίθεται μετά τη Μάχη

Το 1949 κυλούσε μέσα από μια ποικιλία αποστολών και επιχειρήσεων που δοκίμαζαν ψυχικές και σωματικές αντοχές: συνοδείες εφοδιοπομπών, εκκενώσεις χωριών και προστασία προσφύγων, εκπομπές επιθετικών αναγνωρίσεων για τη συλλογή πληροφοριών.

Το φύλλο μητρώου συνεχίζει να καταγράφει περιστατικά, υψώματα , τοποθεσίες ,απώλειες και να προτείνει ηθικές αμοιβές. Πίσω από την επίσημη γλώσσα κρύβεται ανθρώπινος πόνος αλλά και θυσία και ηρωισμός.

« Διαμνημονεύω Εν τη Η.Δ.Τ της 3-7-49 διότι, επικεφαλής του 2^ουΛόχου τυγχάνων, επεχείρησεν με μεθοδικότητα και ερύθμισε την κίνησιν των χωρικών παρά την απογόρευσιν των εχθρικών πυρών , επιτευχθείσης ούτω πλήρως της αποστολής του / Εκκένωσις χωρίου ΠΟΛΥΠΟΤΑΜΟΥ / χωρίς να λάβη υπ’ όψιν του τα εκδηλούμενα πυρά Πυροβόλων – όλμων και Μυδραλλίων. Τούτον , Π Ρ Ο Τ Ε Ι Ν Ω Διά τον ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ Γ΄ ΤΑΞΕΩΣ»

στρατιώτες του 509 στα υψωματα αυτά που είναι απενατι από την Πολενατα,,,,αραγε μερικα από αυτά τα παιδια επεσαν δυο μηνες μετα; όπως είναι και στο κειμενο , όλα αυτά τα ταγματα ασκουνταν 2 μηνες για την επιθεση...προσεξε το αμπρι πισω , τις στολες , το καπως ατημελητο ( αξυριστοι κλπ , ηταν φωτο που τραβαγαν φωτογραφοι από τη Φλωρινα) — Στρατιώτες του 509 στα υψώματα που είναι απένατι από την Πολενάτα. Άραγε μερικά από αυτά τα παιδιά σκοτώθηκαν; Ενδιαφέρον παρουσιάζει το αμπρί πίσω, οι στολές, η ατημέλητη εμφάνιση ( αξύριστοι κ.λπ.).

« ΔΙΑΜΝΗΜΟΝΕΥΩ, Εν τη Η.Δ.Τ. της 27-7-49 , διότι την 1100 ώραν της 22-7-49, διαταχθείς όπως κινηθεί εις δασώδην περιοχήν μεταξύ 1575 – ΛΙΟΥΤΑΤΟΥ –ΠΑΝΑΓΙΤΣΑΣ προς εξόντωσιν εχθρικής περιπόλου , τεθείς επικεφαλής 9 ανδρών και εμπλακείς εις αγώνα σώματος προς σώμα με δύο εκ τούτων, κατόρθωσε να εξοντώση τον ένα ο ίδιος δια του περιστρόφου του , τον δε έτερον ομοίως δια ριπών του αποσπάσματος του, υπερβάς δια της τολμηράς και θαρραλέας ενεργείας του το καλώς εννοούμενον καθήκον.

Δια της ενεργείας του ταύτης προσέφερεν πολυτίμους υπηρεσίας, καθ’όσον τα εξοντωθέντα πρόσωπα, άτινα ετύγχανον Αξ/κοί των Κ.Σ διαφεύγοντα την εξόντωσιν ήθελον μεταδώση πολυτίμους πληροφορίας εις τον εχθρόν με κινήσεις και διατάξεις των ημετέρων. Τούτον, προτείνω διά τον ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ Γ’ ΤΑΞΕΩΣ»

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι δυο αντιμαχόμενες παρατάξεις προετοιμάζονται ποικιλόμορφα για την τελική αναμέτρηση που θα συμβεί τον Αύγουστο του 1949 στο Γράμμο αρχικά και κατόπιν στο Βίτσι.

Το σχέδιο πρόβλεπε παραπλανητική κρούση στο Γράμμο και κατόπιν εκδήλωση της κύριας επίθεσης στην περιοχή του Βιτσίου με κύρια επιδίωξη τον αιφνιδιασμό.

Διμοιρία πολυβόλων του 507 ασκείται σε τακτικές μάχης σώμα με σώμα

ΔΙΜΟΙΡΙΑ ΠΟΛΥΒΟΛΩΝ τιυ 507 ασκείται σε τακτικες μαχη σωμα με σωμα — Η ίδια διμοιρία σε αναμνηστική φωτογραφία.

Γράφει ο Αρχιστράτηγος Παπάγος: « Πρόθεσις μου είναι όπως, δια τολμηράς και αιφνιδιαστικής διεισδύσεως, με Κύριαν προσπάθειαν επι της κατευθύνσεως ( αναφέρονται περιοχές Βιτσίου) αχθώ εις τα νώτα της εχθρικής παρατάξεως και αποκόψω τάς οδούς διαφυγής του εχθρού προς την Αλβανίαν»

Η Ιστορία , η Τύχη, αποφάσισε για άλλη μια φορά να δώσει ένα ιδιαίτερο ρόλο σε κάποιες Μονάδες, οι περιοχές που έγινε η κύρια κρούση για την επίτευξη του ρήγματος ανήκαν στη ζώνη ευθύνης της ΙΙης ΜΠ & της 22^ης Ταξιαρχίας,

Το 507 ΤΠ , επρόκειτο και πάλι να παίξει ένα αντίστοιχο ρόλο με εκείνο της Μάχης της Φλώρινας. Για άλλη μια φορά βέβαια η Ιστορία ειρωνευόταν τους Έλληνες που δεν διδάσκονται: στις ίδιες περιοχές που μεγαλούργησαν οι αντάρτες του Μακεδονικού Αγώνα και λίγα χιλιόμετρα από το χωριό που θυσιάστηκε ο Παύλος Μελάς για τη Μακεδονία, εκεί και νέο σημείο θυσίας.

Τούτη φορά Έλληνες θυσίαζαν Έλληνες.

Ξημέρωμα της 10^ης Αυγούστου του 1949 Κουλκουθούρια , Πολενάτα , ύψωμα 1685…Πρώτη φορά σε αυτή τη σύγκρουση , πρωινή επίθεση. Πρώτη φορά διακλαδική συνεργασία Αεροπορίας, Πυροβολικού, Τεθωρακισμένων και Πεζικού.

Η προπαρασκευή πυρός είναι πρωτοφανής, τα υψώματα παίρνουν φωτιά από τον 5ωρο βομβαρδισμό, κανείς δεν περιμένει ακόμα και για την ύπαρξη ζωντανών. Τα 508 και 509 ΤΠ επιτίθενται από τις βάσεις εξορμήσεως τους, αλλά συναντούν πείσμονα αντίσταση.

ΥΨΩΜΑ ΠΑΝΟΥΚΛΑ ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΥ — Ύψωμα Πανούκλα Πενταλόφου

Πανωλεθρία και αποδεκατισμός.

Πάνω από 70 οι νεκροί .

Επιστρατεύονται 2 άρματα και βαρέα πυροβόλα ευθυτενούς τροχιάς για να πλήξουν άμεσα τις θυρίδες των πολυβολείων που έμειναν ανέπαφα.

Ένα από τα άρματα εξουδετερώνεται και ο διοικητής μηχανικού της Μεραρχίας σκοτώνεται, ώρα για ακόμα πιο έμπειρες μονάδες…

«ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΔΙΑΤΑΓΗΣ ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ 14^ηςΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1949

Τον Μόνιμον Λοχαγόν Πεζικού Γαλανό Παύλο διαμνημονεύω εν τη Η.Δ.Τ της 14- 8-49, διότι Διοικητής του 2^ουΛόχου τυγχάνων κατά την γενόμενην νυκτερινήν ενέργειαν της 11ης τρεχ. πρός κατάληψιν της ισχυρώς οργανωμένης εχθρικής τοποθεσίας ΠΟΛΕΝΑΤΑΣ ΙΙ , κινηθείς αμα τη έω , προσήγγισε τον εχθρόν παρά τα καταιγιστικά πυρά του εχθρικού Πυρ/κου, όλμων και μυδραλίων εκ της κατευθύνσεως ΠΛΑΤΣΙΤΕ – ΓΚΛΑΒΑΤΑΣ – ΠΙΣΟΔΕΡΙΟΥ και την λυσσώδην αντίστασιν των ενισχυθέντων Κ.Σ από της νυκτός επί ΠΟΛΕΝΑΤΑΣ ΙΙ , έλαβεν στενώς την επαφήν μετά του εχθρού, δημιουργήσας ρήγματα εις την διάταξιν τοιούτου , μη απωλέσας το θάρρος και την ψυχραιμίαν του ήτις τον διακρίνει , παρά τας εις τον Λόχον του επενεχθείσας φθοράς και απωλείας εις άς συμπεριλαμβάνοντο και δυο Διμοιρίται του.

Το ύψωμα της Πολενάτας από τα προωθημένα Κολουκουθούρια (σύγχρονη φωτό)

Διετήρησεν την φυσιογνωμίαν της μάχης ευρισκόμενος εν επαφή μέχρι της 1415’ ώρας , ότε η Διοίκησις επεμβάσα δια της διευθετήσεως δρομολογίου κινήσεως Αρμάτων προώθησεν δύο τοιαύτα και τον εφεδρικό 3^ονΛόχον , εκινήθη θαρραλέως προς την εχθρικήν τοποθεσίαν , εδραιώθη επ’αυτής με αποτέλεσμα την εξόντωσιν και σύλληψιν πλείστων Κ.Σ, κυρίευσιν οπλισμού και παντοειδούς πολεμικού υλικού. Ο ειρημένος Λοχαγός υπερβάς δια της ενεργείας του ταύτης το καλώς εννοούμενον καθήκον, προτείνεται διά Π Ρ Ο Α Γ Ω Γ Η Ν ΕΠ’ Α Ν Δ Ρ Α Γ Α Θ Ι Α εις τον Βαθμόν του Ταγματάρχου»

Μικρή σημασία είχε ότι αυτή η πρόταση ποτέ δεν υλοποιήθηκε, όπως και μερικές από τις παραπάνω προτάσεις μεταλλίων κερδισμένων σε πραγματικές πολεμικές συνθήκες.

Άλλωστε οι ισορροπίες έπρεπε να τηρηθούν και ένας μόνιμος εξ’ εφέδρων αξιωματικός δεν μπορούσε να προβληθεί περισσότερο.

Όλα τα παραπάνω δεν αναιρούν την Ιστορική αλήθεια που έτυχε να καταγραφεί σε κάποια αρχεία που σώθηκαν ,αλλά έμειναν και στο συλλογικό ασυνείδητο ενός Λαού για μελλοντική χρήση από τους εχέφρονες. Ούτε καν σαν προσωπική πικρία για τον Παύλο Γαλανό.

Για μια ολόκληρη γενιά η θυσία ακόμα και της ζωής για την Πατρίδα και το γενικό καλό ήταν αυτονόητη.

ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΥ — Ο προφήτης Ηλίας Πενταλόφου

Οι ηθικές αμοιβές που απενεμήθησαν στη διάρκεια της θητείας του Παύλου Γαλανού ήσαν οι ακόλουθες: 3 Χρυσά Αριστεία Ανδρείας, 5 Πολεμικοί Σταυροί Γ’ Τάξης, Μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων, Χρυσός Σταυρός Φοίνικος μετά Ξιφών, Αργυρός Σταυρός Γεωργίου Α’ μετά Ξιφών, Αναμνηστικό Μετάλλιο Αλβανίας, Αναμνηστικό Μετάλλιο Εκστρατείας 1941-45, Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Γ’ Τάξης, Σταυρός Ταξιαρχών Φοίνικος Γεωργίου Α’, Χρυσός Σταυρός Τάγματος Γεωργίου Α’.

Η Ειρήνη είχε φτάσει πλέον για την πολύπαθη Ελλάδα.

Ο Παύλος Γαλανός θα « περιοριζόταν» στα καθήκοντα που επέτασσε η Υπηρεσία εντός του στρατεύματος με την ίδια ενεργητικότητα και αυταπάρνηση , όμοια εκείνης που είχε επιδείξει μέσα σε 10 χρόνια πολεμικών συρράξεων, όπου εκείνη πρόσταζε: Χαλκίδα, Κοζάνη , Σάμος, ‘Αργος Ορεστικό, Τσοτύλι.

Από τον Ιούλιο του 1966 μέχρι τον Οκτώβριο του 1967 μετατίθεται στην Κύπρο ως Διοικητής Τάγματος σε ευαίσθητη περιοχή και μετά από τα πρώτα γεγονότα της Κύπρου ( Άγιος Ανδρόνικος Αμμοχώστου , εγγύς την Τουρκοκυπριακών περιοχών) με αξιομνημόνευτο Εθνικό έργο και με τις Ελληνικές μονάδες εκεί να αντιμετωπίζουν πλείστα όσα επεισόδια του προετοιμαζόμενου και διογκούμενου Τουρκικού Εθνικισμού.

Όμως – όπως συνήθως συμβαίνει- η « υλική» ανταπόδοση δεν ήταν αντίστοιχη της προσφοράς , εμπειρίας και του ήθους για ένα βετεράνο αξιωματικό.

Σε 22 χρόνια υπηρεσίας μετά τους πολέμους , μόνο 2 προαγωγές και ως επί το πλείστον δυσμενείς και επικίνδυνες (Κύπρος) μεταθέσεις και αναγκαστική αποστρατεία το 1971 για πολιτικούς λόγους !