By Pierre Kosmidis

Ιστορική τεκμηρίωση & φωτογραφίες: Ηλίας Κοτρίδης – Αντισυνταγματάρχης ε.α., Ερευνητής, Συγγραφέας

CLICK THE LINKS BELOW FOR RELATED STORIES IN ENGLISH

WW2 bunkers in Greece: Lt. Colonel (ret.) Ilias Kotridis and the “Metaxas line” that stopped the nazis in 1941 

 

Then and now: Arpalouki bunker complex, April 1941 – April 2016

 

Battlefield Archaeology: Inside the “forgotten bunkers” of Usita fortress in Greece

 

Then and now: 75 years after the German invasion of Greece, April 6, 1941

 

Σαν σήμερα, στις 6 Απριλίου του 1941, ξεκίνησε η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα, η “Επιχείρηση Μαρίτα”, κατά την οποία γράφτηκαν σελίδες θάρρους και αντίστασης στη “Μάχη των Οχυρών”.

Μια άγνωστη ωστόσο σελίδα των πρώτων ημερών της επίθεσης των ναζιστικών ορδών στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, αποκαλύπτεται χάρη στις άοκνες έρευνες του Ηλία Κοτρίδη , αντισυνταγματάρχη εν αποστρατεία, ερευνητή και διακεκριμένου συγγραφέα, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στη μελέτη των μαχών που έγιναν στα βουνά της Μακεδονίας, εκείνον τον Απρίλιο του 1941.

Μέσα από την ιστορική έρευνα του Ηλία Κοτρίδη , αναδεικνύεται μια άλλη πλευρά των μαχών, αλλά και η σημασία που έχουν παράγοντες όπως ο επαρκής σχεδιασμός αντεπιθέσεων, ο συντονισμός και η μελετημένη χρήση εφεδρειών.

Η ξεχασμένη από πολλούς μάχη των Λουτρών Σιδηροκάστρου αποκτά τη δική της σημασία, καθώς και η πικρή εμπειρία της ήττας στο πεδίο της μάχης προσφέρει στον ιστορικό μελετητή πολύτιμα εφόδια για να αποκτήσει μια σφαιρική εικόνα των όσων διαδραματίσθηκαν εκείνες τις ημέρες, μακριά από… περικοκλάδες και ωραιοποιήσεις.

 

Το 2ο Γερμανικό τάγμα με συνεχείς προσπάθειες εναντίον του υψώματος 350 το καταλαμβάνει αλλά δέχεται αντεπίθεση και ανακαταλαμβάνεται από τους Έλληνες.

Μικρά τμήματα του επωφελούμενα παύση πυρών από έξι πολυβολεία, λόγω καπνών και σκόνης, κατάφεραν σιγά-σιγά να φθάσουν στο Κλειδί, υπό την διοίκηση επιλοχία και από εκεί υπό υπολοχαγό να φθάσουν στον λόφο Λουτρών.

Από την δύναμη των 600, περίπου, μαχητών που αριθμούσε το τάγμα, μόνο 200 κατάφεραν τελικά να φθάσουν εκεί, ενώ οι υπόλοιποι αποδεκατίσθηκαν.

Την επομένη έφθασε εκεί και ο διοικητής τους Ταγματάρχης Ενς και το τμήμα ενισχύθηκε με ρίψεις, από αέρος, πυρομαχικών, όπλων και υγειονομικού υλικού.

Την Ελληνική διοίκηση προβλημάτιζε σοβαρά η Γερμανική διείσδυση και για αντιμετώπισή της μετακινεί με πορεία 35 χιλιομέτρων , την 7 Απριλίου, δύο τάγματα από το Αχλαδοχώρι, εγκαθιστά το ένα αμυντικά στην ανατολική όχθη του Στρυμόνα και διατάσσει το άλλο να επιτεθεί για εξάλειψη του εχθρού.

Το Τάγμα Γιούργαλη (5 διμοιρίες + 2 διμοιρίες πολυβόλων) υπό συνεχή βροχή έφθασε σε απόσταση μέχρι 300 μέτρων από τις θέσεις του εχθρού αλλά τόσο η κούραση όσο και οι συνεχείς βομβαρδισμοί σμήνους 12 αεροσκαφών ανάγκασαν την μονάδα να αποσυρθεί και να προετοιμάζει νέα επίθεση για το απόγευμα η οποία αναβλήθηκε για την επομένη ώστε να υπάρξει καλύτερη προετοιμασία.

Την νύχτα 7 προς 8 Απριλίου η Ομάδα Μεραρχιών διατάσσει την Μεραρχία να αποσύρει τα δύο αυτά τάγματα και να επανέλθουν στις θέσεις τους διαθέτοντας το 3/81 που ήδη ήταν αποδεκατισμένο.

Στρατιώτες του είχαν διαρρεύσει και η δύναμή του έμεινε στους 158 οπλίτες χωρίς κανένα ηθικό. Διατίθενται επί πλέον τμήματα στο συγκρότημα Σιδηροκάστρου, το οποίο δεν ενεργεί συντονιστικά και αναγκάζεται η Μεραρχία να αποστείλει τον επιτελάρχη της με συγκεκριμένες διαταγές ώστε να επιβλέψει τον συντονισμό.

Ανακαλούνται οι μονάδες που ήδη βρίσκονταν σε κίνηση προς Αχλαδοχώρι και έτσι βρίσκονται διαρκώς σε πορεία κατάκοπες.

Νέα τμήματα καθώς και ίλη ελαφρών αρμάτων διατίθενται στο συγκρότημα και διατάσσεται ο συντονισμός τους από τον διοικητή του συγκροτήματος Σιδηροκάστρου, κάτι που και πάλι δυστυχώς δεν συμβαίνει και αναγκάζεται η Μεραρχία να αναθέσει την διοίκηση του εγχειρήματος στον διοικητή του 41 Συντάγματος, ο οποίος βρίσκεται μπροστά σε μία σχεδιασθείσα επίθεση, χωρίς κάν μέσα διαβιβάσεων στα χέρια του για συντονισμό και ούτε χρόνο για επί τόπου μετάβασή του.

Τα τμήματα ενεργούν, σχεδόν μόνα τους, σε χρόνους διάφορους και λόγω του μη συντονισμού και της ομίχλης οι Γερμανοί έχουν την δυνατότητα αντιμετώπισης της κάθε κίνησης ξεχωριστά. Η επίθεση και πάλι απέτυχε στοιχίζοντας , συνολικά, περί τους 70 νεκρούς.

Η γερμανική αυτή διείσδυση δεν είχε κανένα τακτικό αποτέλεσμα τις μέρες των μαχών αλλά μακροπρόθεσμα θα μπορούσε να αποτελέσει σοβαρή απειλή στα νώτα του οχυρού, όμως έδειξε περίτρανα το πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη επαρκών εφεδρειών, ο σωστός σχεδιασμός αντεπιθέσεων και ο πλήρης συντονισμός τους.