Κείμενο, έρευνα, φωτογραφίες: Αλέξης Μεχτίδης

Ανεβαίνοντας από το Πληκάτι για το Τσούκα Πέτσικ (2521, ψηλότερη κορυφή του Γράμμου) και κατεβαίνοντας από τον αυχένα ανάμεσα στο Περήφανο και την απότομη κόψη νοτιοανατολικά του 2521 συναντάς τρεις σειρές ξεχωριστών και εξαιρετικών οχυρώσεων των ανταρτών (ΔΣΕ-Δημοκρατικός Στρατός) του εμφυλίου πολέμου.

Αυτές δεσπόζουν σε όλα τα σημεία του ορίζοντα και, εκ πρώτης, είναι απορίας άξιον το πώς κατάφερε ο ΕΣ να τις καταλάβει.

Ο ΕΣ επέλεξε την κύριά του επίθεσή από τη προσβάσιμη κοιλάδα στα βορειανατολικά της απότομης αυτής κορυφογραμμής (απο το χωριό Γράμμουστα) και όχι, φυσικά, από το απόλυτο κάθετο στα νότια/νοτιοανατολικά & δυτικά,  γνωρίζοντας με εξαιρετική ακρίβεια τις οχυρώσεις των ανταρτών (χάρη στην αεροφωτογράφηση) όπως φαίνεται από τους, εξαιρετικούς και ακριβείς ως προς τις θέσεις των ανταρτών, χάρτες του.

Πολλές από τις θέσεις, βέβαια, των ανταρτών εγκαταλείφθηκαν από αυτούς χωρίς να συνάψουν μάχη με τον ΕΣ από την στιγμή κατά την οποία άλλες θέσεις είχαν καταληφθεί και η αντίσταση ήταν μάταιη.

Η ΠΟΡΕΙΑ

Η γενική κατεύθυνση της πορείας μας ξεκίνησε ελαφρώς βορειοδυτικά μέχρι να φτάσουμε στην κορυφογραμμή, μετά βορειοανατολικά για το Τσούκα Πέτσικ, νοτιοανατολικά μέχρι τον αυχένα ανάμεσα στην νοτιοανατολική κόψη του 2521 και του Περήφανου και νοτιοδυτικά μέχρι το Πληκάτι, από το οποίο είχαμε ξεκινήσει.

Η διαδρομή αυτή (Πληκάτι – ΕΦ 19 – Κολωνάκι – Κατασκήνωση – βόρεια της Μαύρης Πέτρας – Τσούκα Πέτσικ – αυχένας ανάμεσα σε Περήφανο και κορυφές νοτιοανατολικά του 2521 – νοτιοδυτικά μέχρι Πληκάτι) είναι καταγεγραμμένη στο https://el.wikiloc.com/oreibasia-diadromes/plekati-tsouka-petsik-2520-gkistoba-plekati-plikati-2520-gistova-plikati-178035418 με μία παράκαμψη για τη λίμνη Γκιστόβα (φωτο 17).

Δυστυχώς, η ανάβαση για τον αυχένα με τη μοναδική πρόσβαση βορρά-νότου για αρκετά χιλιόμετρα κόψεων, γκρεμών και κορυφογραμμών είναι αρκετά ζόρικη και κανείς μας δεν είχε την όρεξη να βγάζει φωτογραφίες.

Το Περήφανο είναι ότι λέει το όνομά του, πολύ υπερήφανο. Δεν το φωτογραφίζεις όταν φτάνεις δίπλα του, ανεβαίνεις, με δυσκολία, τον λαιμό του για να πάς βορρά-νότο (ή ανάποδα).

ΕΦ 19

Κατ’αρχάς στο βγάλσιμο από το δάσος υπάρχει το, σχετικά  φρέσκο, οίκημα του ΕΦ (Ελληνικό Φυλάκιο) 19 με απίστευτη θέα στα νότια προς Ταμπούρι/Γύφτισσα, Σμόλικα, Κλέφτη …

Μετά την Πυραμίδα 7 αρχίζει η κορυφογραμμή. Αυτή είναι σχεδόν απόλυτα κάθετη στον ελληνικό τμήμα της, δηλαδή δεν έχει καμμία εύκολη πρόσβαση προς Ελλάδα (αναρίχηση με σχοινιά μόνο), παρά, αρκετές ώρες νοτιοανατολικότερα στον αυχένα πριν την κορυφή Περήφανο (μετά το Περήφανο στα ανατολικά υπάρχει η Κιάφα με το νοσοκομείο των ανταρτών, (φωτογραφία 18).

ΚΟΛΩΝΑΚΙ ΜΕΧΡΙ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ

Μετά το ΕΦ 19 υπάρχει η μεθοριακή Πυραμίδα 7 και από εκεί αρχίζουν οι εγκαταστάσεις του ΔΣΕ πριν από τη Κορυφή Κολωνάκι μέχρι τη κορυφή Κατασκήνωση, στα κάθετα ως προς την Ελλάδα.

Πίσω από την κορυφή Κατασκήνωση υπάρχει χώρος (σε αλβανικό έδαφος) όπου η 107 Ταξιαρχία του ΔΣΕ είχε αναπτύξει κοιτώνες,χώρους εστίασης, σταθμό πρώτων βοηθειών και πολλές άλλες εγκαταστάσεις σε σκηνές και πέτρινα οικοδομήματα.

Το έδαφος είναι σχετικά ομαλό εκεί , γι’αυτό, άλλωστε, η κορυφή αυτή και η η περιοχή πίσω της (στα βόρεια της κορυφής)  ονομάζεται Κατασκήνωση.

Οι αμυντικές εγκαταστάεις του ΔΣΕ σε αυτό το κομμάτι της μεθορίου, στην κορυφογραμμή, είναι αμπρί (μπούνκερ, κάποια με πολύ καλοχτισμένη πέτρα) & ορύγματα πάντα στην κόψη της κορυφογραμμής, ενώ χαρακώματα και θέσεις τάξης όλμων βρίσκονται σε αλβανικό έδαφος, που είναι πιο ομαλό. Η κόψη αυτή οδηγεί (βορειοανατολικά) στη Μαύρη Πέτρα, σχεδόν κάθετη στην Ελλάδα και δυσπρόσιτη και από Αλβανία.

ΤΣΟΥΚΑ ΠΕΤΣΙΚ

Ανεβαίνοντας, μετά, για Τσούκα Πέτσικ (2521, πυραμίδα 6) υπάρχει μία σειρά οχυρώσεων βορειοδυτικά της κορυφής (η άλλη φάτσα είναι σχεδόν κάθετη), η οποία δεσπόζει σε όλα τα σημεία του ορίζοντα. Η συνέχεια της κόψης αυτής στα ανατολικά της είναι απροσπέλαστη μέχρι τον αυχένα κάτω από τη κορυφή Περήφανο, αρκετά πιο πέρα.

ΠΡΟΚΕΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ

Στη συνέχεια, αρκετά κάτω από τον αυχένα αυτόν υπάρχουν προκεχωρημένες θέσεις του ΔΣΕ με ορύγματα και χαρακώματα σε θέση που δεσπόζει απόλυτα επάνω από τον Γοργοπόταμο και το Πληκάτι.

ΧΑΡΤΕΣ (ΜΕ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ)
———————-

Επιχείρησις “Πυρσός” Σχεδιάγραμμα Υπ’ Αριθ. 1 Γενική Διάταξις 1ης Ιουλίου 1949