By Pierre Kosmidis

Φωτογραφίες: Αγαθοκλής Παναγούλιας

Ο κ. Αγαθοκλής Παναγούλιας είναι Ιστορικός ερευνητής – Μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων & της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών. Ο κ. Παναγούλιας, μέσα από τις άοκνες προσπάθειές του, αναδεικνύει ξεχασμένες σελίδες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως αυτός εκτυλίχθηκε στα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας και προσφέρει, μετά από 7 δεκαετίες, παρηγορία στους συγγενείς των πεσόντων που έμειναν για πάντα στα αιματοβαμμένα πεδία των μαχών.

Ο κ. Αγαθοκλής Παναγούλιας μέσα από τις σελίδες του ιστολογίου του ξεδιπλώνει πολλές ανθρώπινες ιστορίες: Τον πατέρα που βάφτισε το γιό του και έφυγε για το μέτωπο για να μείνει για πάντα εκεί, τον πατέρα που δεν πρόλαβε να χαρεί το αγέννητο ακόμα παιδί του, όταν έφευγε για την πρώτη γραμμή, το στρατιώτη που καβάλα στο άλογό του κάλπασε προς την αιωνιότητα.

Σήμερα, οι εποχές εκείνες ξεθωριάζουν, οι μνήμες ωστόσο παραμένουν ολοζώντανες, χάρη στο έργο του κ. Παναγούλια, ο οποίος με δικά του έξοδα ερευνά τα πεδία των μαχών του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41 και προσφέρει δωρεάν σε όλους τους ενδιαφερόμενους τα βιβλία του.

Σε αυτό το χώρο μέσα σε ένα ελαιοπερίβολο αναπαύονται 6 μαχητές του'40. Θέση Βάνοβα Χειμάρρας. Τους φροντίζει η Ερμιόνη Μπρίγγο. — Σε αυτό το χώρο μέσα σε ένα ελαιοπερίβολο αναπαύονται 6 μαχητές του’40. Θέση Βάνοβα Χειμάρρας. Τους φροντίζει η Ερμιόνη Μπρίγγο.

Οι ήρωες του ’40 δεν ήταν κάποιοι υπεράνθρωποι. Δεν ήταν ημίθεοι περιβεβλημένοι με την αχλύ του μύθου. Ήταν απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, πατεράδες, γιοι και αδερφοί, πολυαγαπημένα πρόσωπα οικογενειών που για 7 ολάκερες δεκαετίες δεν ήξεραν που αναπαύεται ο δικός τους άνθρωπος, ο οποίος σκοτώθηκε στον πόλεμο, κάπου στα βουνά, κάποτε. Αυτές ακριβώς τις απαντήσεις δίνει ο κ. Παναγούλιας και γι αυτό το λόγο τού οφείλουμε ευγνώμοσύνη.

Ας ακούσουμε τι έχει να πει ο κ. Αγαθοκλής Παναγούλιας στο www.ww2wrecks.com και τα λόγια του ας αποτελέσουν τροφή για σκέψη, για όσους ακόμα νιώθουν το βάρος της Ιστορίας:

“Οι νέοι να ακούσουν τη φωνή της μακραίωνης Ιστορίας μας και να παραδειγματιστούν από τη στάση των ηρώων προγόνων τους.”

Το στρατιωτικό κοιμητήριο στις Βουλιαράτες — Το στρατιωτικό κοιμητήριο στο Βουλιαράτι

Κύριε Παναγούλια, ποιό ήταν το έναυσμα για να ασχοληθείτε με το ζήτημα των πεσόντων του 1940-41;

Είμαι λάτρης της ιστορίας και τρία σημαντικά γεγονότα με φόρτισαν συναισθηματικά και με ώθησαν να ασχοληθώ με το ζήτημα των πεσόντων του 1940-41.

Θα αναφερθώ συνοπτικά σε κάθε ένα από αυτά.

α) Το 1995 με τη συμπλήρωση 55 χρόνων από το έπος του’40 έκανα μια προσπάθεια καταγραφής των πεσόντων στον πόλεμο 1940-41 που κατάγονταν από το γενέθλιο τόπο μου, την άλλοτε επαρχία Ολυμπίας.

Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνάς μου δημοσίευσα σε τοπική εφημερίδα με την παράκληση οι αναγνώστες να με ενημερώσουν για τυχόν ελλείψεις στον κατάλογο των πεσόντων.

Ακολούθως επισκέφθηκα 54 χωριά της επαρχίας Ολυμπίας και με φορητό εξοπλισμό αντέγραψα φωτογραφίες και ιστορικά έγγραφα που είχαν στην κατοχή τους οι συγγενείς των πεσόντων και έτσι συμπλήρωσα την έρευνά μου και τον κατάλογο των πεσόντων.

Ο εκπρόσωπος της Ενωσης Ελλήνων Λογοτεχνών Αγαθ.Παναγούλιας που ανάδειξε το νεκροταφείο αυτό και βρήκε και τους συγγενείς των πεσόντων — Ο κ. Παναγούλιας που ανάδειξε το νεκροταφείο αυτό και βρήκε τους συγγενείς των πεσόντων.

Η επαφή μου με συγγενείς με φόρτισε συναισθηματικά και αποφάσισα «από χρέος κινώντας» να γράψω ένα βιβλίο για εκείνους που δεν γύρισαν από το μέτωπο για να ενημερωθούν οι συμπατριώτες τους και οι επερχόμενες γενιές για την ύψιστη προσφορά τους προς την πατρίδα και να μην ξεχαστούν.

Το βιβλίο αυτό με τίτλο Οι Ολύμπιοι που δε γύρισαν από το μέτωπο παρουσιάστηκε σε εκδήλωση που έγινε στην Αθήνα παρουσία όλων των συγγενών και δόθηκε δωρεάν σε όλους τους παρευρισκόμενους καθώς και στα σχολεία της επαρχίας Ολυμπίας και στις δημόσιες βιβλιοθήκες.

β) Οι επισκέψεις μου στα χωριά της επαρχίας Ολυμπίας μου επιφύλαξαν και μια έκπληξη.

Μετά από 56 χρόνια αντάμωσα πολεμιστή του’40 ο οποίος μαζί με τον πατέρα μου έζησαν 188 ημέρες ταλαιπωρίας και τρόμου στο μέτωπο και τήρησαν και ένα ημερολόγιο.

Το ημερολόγιο αυτό βρέθηκε στα χέρια του συμπολεμιστή, ο οποίος το έθεσε στη διάθεσή μου.

Το επιμελήθηκα, το παρουσίασα σε βιβλίο και έφερα σε επαφή τους δύο συμπολεμιστές μετά από 56 χρόνια.

γ)Στην έρευνά μου για τους πεσόντες της επαρχίας Ολυμπίας εντόπισα 3 συμπατριώτες μαχητές του’40 που άφησαν την τελευταία τους πνοή στο Σ1 Πεδινό Χειρουργείο, χωρίς να αναφέρεται ο τόπος που λειτούργησε το νοσοκομείο αυτό.

Στο χωριό Βουλιαράτι Αργυροκάστρου το κτίριο που χρησιμοποιήθηκε ως νοσοκομείο την περίοδο του'40 — Στο χωριό Βουλιαράτι Αργυροκάστρου το κτίριο που χρησιμοποιήθηκε ως νοσοκομείο την περίοδο του’40

Με ενδιέφερε ο τόπος λειτουργίας του και αποφάσισα να το εντοπίσω γιατί από την έρευνα διαπίστωσα ότι σε αυτό άφησαν την τελευταία τους πνοή 53 Ελληνες μαχητές του’40.

Η έρευνά μου σε ιστορικά αρχεία (κυρίως στρατιωτικά) για τον εντοπισμό του τόπου λειτουργίας στο μέτωπο του νοσοκομείου αυτού δεν έφερε αποτέλεσμα.

Συνέχισα την έρευνα και από την μελέτη στοιχείων των απωλειών στο νοσοκομείο αυτό και ειδικότερα από τις μονάδες που υπηρετούσαν όσοι άφησαν την τελευταία τους πνοή εκεί προσδιόρισα το γεωγραφικό χώρο στην ευρύτερη περιοχή του Αργυροκάστρου Αλβανίας.

Ακολούθως απευθύνθηκα σε Συλλόγους και φορείς από την παραπάνω περιοχή και εξασφάλισα από κάτοικο της περιοχής ιστορικό έγγραφο του 1940 που αναφερόταν στις απώλειες του νοσοκομείου, τον τόπο και το χρόνο λειτουργίας του.

Το ιστορικό αυτό έγγραφο είναι μοναδικό, δεν υπάρχει στα αρχεία του στρατού και μέχρι τότε δεν γνώριζε κανένας την ύπαρξή του.

Τμήμα του εγγράφου των απωλειών του νοσοκομείου που ζήτησε και έλαβε από τις στρατιωτικές αρχές ο δάσκαλος Γεώργιος Καλυβόπουλος

Από επιζώντες ενημερώθηκα για τον αξιοθαύμαστο τρόπο λειτουργίας του νοσοκομείου, τις υπηρεσίες που προσέφεραν οι κάτοικοι του χωριού που λειτούργησε το νοσοκομείο, τη διάθεση χώρου για την ταφή των απωλειών και την προστασία των οστών τους πάνω από 60 χρόνια.

Εχασαν τη μάχη για τη ζωή 57 στρατιώτες. Οι κάτοικοι τους έθαψαν με όλες τις τιμές και όπως αρμόζει. Στους τάφους τους τοποθέτησαν σταυρούς με αριθμούς και κράτησαν ένα πρόχειρο κατάλογο των ονομάτων (με αρκετές ελλείψεις) ένας δε κάτοικος ο Δημήτρης Μπάκος επί 32 ολόκληρα χρόνια (όσο ζούσε) συντηρούσε το νεκροταφείο, στερέωνε τους σταυρούς και τους αντικαθιστούσε όταν καταστρέφονταν. Περίμενε την ημέρα, που θα μπορούσε να παραδώσει κανονικά στους συγγενείς και να δείξει τον τάφο του δικού τους ανθρώπου.

Τμήμα του πρόχειρου καταλόγου που τήρησαν οι κάτοικοι, όπου φαίνονται τα κενά με τα άγνωστα ονόματα

Αξίζει να αναφερθεί ότι ένας κάτοικος επί 31 ολόκληρα χρόνια προστάτεψε τα οστά των Ελλήνων μαχητών και το 1999 η Ελληνική Πολιτεία ανακατασκεύασε το νεκροταφείο αυτό και τοποθέτησε τα οστά των πεσόντων σε ατομικούς τάφους και έγραψε και τα ονόματά τους. Σε 18 περιπτώσεις αναγραφόταν ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ.

Όταν το διαπίστωσα αυτό (από τηλεοπτική εκπομπή) επισκέφθηκα τον ανακαινισμένο χώρο του στρατιωτικού κοιμητηρίου όπου εκτός από το γεγονός ότι υπήρχαν άγνωστοι δεν υπήρχε και κανένα τεκμήριο που να υποδηλώνει επίσκεψη συγγενών στο κοιμητήριο αυτό

Τότε αποφάσισα να γράψω και για αυτούς ένα βιβλίο, γνωστοποίησα την πρόθεσή μου αυτή στους κατοίκους και άρχισα την αναζήτηση των συγγενών των πεσόντων στους τόπους καταγωγής τους.

Η αναζήτηση και ο εντοπισμός των συγγενών σε αρκετά μέρη της χώρας ήταν δύσκολη, χρησιμοποίησα αρκετούς τρόπους και μέσα σε 6 μήνες εντόπισα τους περισσότερους.

Ακολούθησε η επίσκεψή μου στον τόπο κατοικίας των συγγενών για την εξασφάλιση φωτογραφιών και ιστορικών εγγράφων.

Ετσι γνώρισα από κοντά τον πόνο αλλά και την ικανοποίησή τους που έστω μετά από 62 χρόνια θα άναβαν το καντήλι στον τόπο τιμής του ήρωα συγγενή τους.

Από το 2002 και μετά μαζί με συγγενείς συμμετέχουμε στις επετειακές εκδηλώσεις που γίνονται στο αναγνωρισμένο πλέον στρατιωτικό κοιμητήριο πεσόντων στο Βουλιαράτι ή Βουλιαράτες Αργυροκάστρου Αλβανίας.

Μερική άποψη του στρατιωτικού κοιμητηρίου Ελλήνων πεσόντων του'40 στο χωριό Βουλιαράτι Αργυροκάστρου. — Μερική άποψη του στρατιωτικού κοιμητηρίου Ελλήνων πεσόντων του’40 στο χωριό Βουλιαράτι Αργυροκάστρου. *Περισσότερες πληροφορίες για την ανάδειξη και την πρώτη επίσκεψη συγγενών στο στρατιωτικό κοιμητήριο* ***εδώ***

Μέσα από την αναζήτηση αναδείχτηκαν πολλές ανθρώπινες ιστορίες. Ποιά είναι αυτή που ξεχωρίζετε και γιατί;

Όλες οι αναζητήσεις και οι επαφές με τους συγγενείς των πεσόντων έχουν συναρπαστικά και συναισθηματικά στοιχεία.

Οι φωτογραφίες των πεσόντων στα σπίτια των συγγενών που επισκέφθηκα είναι σε περίοπτη θέση.

Ο επίλογος της επικοινωνίας μου με τους συγγενείς ήταν βαθύς αναστεναγμός και συνάμα ανακούφιση γιατί επιτέλους έμαθαν που αναπαύεται ο άνθρωπός τους τον οποίον αναζητούσαν πάνω από μισό αιώνα.

Αρκετές από τις ανθρώπινες αυτές ιστορίες είναι καταχωρημένες στο ιστολόγιό μου.

Θα αναφέρω δύο απ’αυτές που τα παιδιά τους δεν γνώρισαν τον ήρωα πατέρα τους.

Η πρώτη αναφέρεται στον πεσόντα Παναγιώτη Αδαμόπουλο από την Ολυμπία τον τάφο του οποίου αντίκρυσε ο γιός του μετά από 62 χρόνια, ο οποίος δεν γνώρισε τον πατέρα του αφού τότε που έφυγε για το μέτωπο αυτός δεν είχε γεννηθεί.

Ο γιός του πεσόντα Παναγιώτη Αδαμόπουλου, μετά από 62 χρόνια, ο οποίος δεν γνώρισε τον πατέρα του αφού τότε που έφυγε για το μέτωπο αυτός δεν είχε γεννηθεί. — Ο γιός του πεσόντα Παναγιώτη Αδαμόπουλου, αποτίει τιμές μετά από 62 χρόνια στην τελευταία κατοικία του πατέρα του, καθώς δεν τον γνώρισε, αφού όταν εκείνος έφυγε για το μέτωπο αυτός δεν είχε ακόμα γεννηθεί.

Η δεύτερη περίπτωση αναφέρεται στον πεσόντα Θεόφιλο Ιατρού από την Κερατέα ο οποίος την ημέρα που έφυγε για το μέτωπο, βάπτισε το γιό του και δεν ξαναγύρισε. Ο γιός του συγκινημένος μετά από 63 χρόνια προσκύνησε στον τάφο του πατέρα του.

Θεόφιλο Ιατρού από την Κερατέα ο οποίος την ημέρα που έφυγε για το μέτωπο, βάπτισε το γιό του και δεν ξαναγύρισε. Ο γιός του συγκινημένος μετά από 63 χρόνια προσκύνησε στον τάφο του πατέρα του. — Ο γιος του Θεόφιλου Ιατρού από την Κερατέα στέκεται συγκινημένος μπροστά στον τάφο του πατέρα του, ο οποίος την ημέρα που έφευγε για το μέτωπο, βάπτισε το γιό του και δε γύρισε ποτέ.

Μια ακόμη περίπτωση είναι συγκινητική και αφορά επίστρατο ο οποίος πήγε στο μέτωπο με το επιταγμένο άλογό του και δεν ξαναγύρισε, ούτε αυτός, ούτε το μεταγωγικό. Πρόκειται για το στρατιώτη Βασίλη Λιανό από την Ολυμπία.

Από τα 125.000 μεταγωγικά κτήνη που είχαν επιταχθεί μόλις μερικές εκατοντάδες επέστρεψαν... Τα υπόλοιπα χάθηκαν στα βουνά της Αλβανίας. Ένα από αυτά, είναι το άλογο του στρατιώτη Βασίλη Λιανού από την Ολυμπία, το οποίο χάθηκε μαζί με τον αναβάτη του... — Από τα 125.000 μεταγωγικά κτήνη που είχαν επιταχθεί μόλις μερικές εκατοντάδες επέστρεψαν… Τα υπόλοιπα χάθηκαν στα βουνά της Αλβανίας. Ένα από αυτά, είναι το άλογο του στρατιώτη Βασίλη Λιανού από την Ολυμπία, το οποίο χάθηκε μαζί με τον αναβάτη του…

Πως νιώθετε όταν συγγενείς επισκέπτονται την τελευταία κατοικία ενός πεσόντος, για τον οποίο δε γνώριζαν, μέχρι να βρείτε εσείς τα στοιχεία;

Στις περιπτώσεις αυτές τα συναισθήματα είναι ανθρώπινα και οι σκηνές συγκινητικές.

Οι συγγενείς μπροστά στον τάφο του ήρωα συγγενή τους απελευθερώνουν κρυμμένα συναισθήματα δεκαετιών, μου εκδηλώνουν την αγάπη και τις ευχαριστίες τους.

Ποιο μήνυμα θέλετε να δώσετε στη νέα γενιά, σχετικά με τις θυσίες του 1940-41.

Οι θυσίες του Ελληνικού λαού στον πόλεμο 1940-41 ήταν σημαντικές σε ανθρώπινες απώλειες, στο ζωϊκό κεφάλαιο και τις υποδομές.

Οι νέοι ως κληρονόμοι της εθνικής μας ιστορίας και απόγονοι ηρωϊκών προγόνων οι οποίοι διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο για την ελευθερία και την ακεραιότητα της χώρας, πρέπει να παραλάβουν τη σκυτάλη και να εκπληρώσουν το δικό τους χρέος αν και όποτε το ζητήσει η πατρίδα.

Να ακούσουν τη φωνή της μακραίωνης ιστορίας μας και να παραδειγματιστούν από τη στάση των ηρώων προγόνων τους.

Ο παλαίμαχος του'40 Γεώργιος Αναστασόπουλος καταθέτει δάφνινο στεφάνι στο στρατιωτικό κοιμητήριο Βουλιαρατίου. Ετσι τίμησε μετά από 72 χρόνια τους συμμαχητές του που δε γύρισαν από το μέτωπο. — Ο παλαίμαχος του’40 Γεώργιος Αναστασόπουλος καταθέτει δάφνινο στεφάνι στο στρατιωτικό κοιμητήριο Βουλιαρατίου. Ετσι τίμησε μετά από 72 χρόνια τους συμμαχητές του που δε γύρισαν από το μέτωπο.

Ποιο είναι το όραμά σας, σχετικά με τα νεκροταφεία, αλλά και τους διάσπαρτους τάφους πεσόντων, τόσο στην Ελληνική επικράτεια, όσο και εκτός συνόρων;

Αρχικά πρέπει να τονίσω ότι η επαφή και η επικοινωνία μου με πολλούς συγγενείς Ελλήνων πεσόντων με οδήγησε να επεκτείνω την έρευνά μου και σε άλλα μέρη της γειτονικής χώρας γιατί από τις επαφές αυτές γνώρισα από κοντά τον πόνο και την αγωνία των συγγενών πεσόντων για την αναζήτηση των αγαπημένων τους προσώπων

Από το 2003 και μετά έχω επισκεφθεί αρκετούς τόπους μαχών στη γειτονική χώρα και μέσα από δρόμους δύσκολους έχω επιβεβαιώσει τις δυσκολίες και τη φρίκη του πολέμου. Τα υψώματα ακόμη είναι γεμάτα από πάσης φύσεως πολεμικό υλικό.

Το Ύψωμα 731 χαρακτηρίστηκε ως "νέες Θερμοπύλες" και αποτέλεσε πεδίο σφοδρών μαχών το Μάρτιο του 1941. Ακόμα και σήμερα, οι πλαγιές του είναι γεμάτες θραύσματα της μνήμης των μαχών εκείνων. — Το Ύψωμα 731 χαρακτηρίστηκε ως “νέες Θερμοπύλες” και αποτέλεσε πεδίο σφοδρών μαχών το Μάρτιο του 1941. Ακόμα και σήμερα, οι πλαγιές του είναι γεμάτες θραύσματα της μνήμης των μαχών εκείνων.

Στους τόπους που επισκέφθηκα, συνομίλησα με επιζώντες που έζησαν τα γεγονότα, εξασφάλισα φωτογραφίες και έγγραφα, κατέγραψα μαρτυρίες και ονόματα πεσόντων του 1940-41.

Οπου βρήκα τάφους αναγνωρισμένων πεσόντων ενημέρωσα τους συγγενείς τους και τις περισσότερες φορές τους συνοδεύω στην επίσκεψή τους στον τόπο τιμής.

Πρόσφατη περίπτωση φέτος στις 28 Οκτωβρίου όπου για πρώτη φορά μετά από 77 χρόνια δύο οικογένειες αντίκρυσαν τους τάφους των συγγενών τους και συγκινημένοι στον τόπο τιμής άναψαν το αγιοκέρι τους και απελευθέρωσαν κρυμμένα συναισθήματα επτά δεκαετιών.

Μετά από 77 χρόνια η πρώτη επίσκεψη συγγενών του ήρωα του’40, Κων/νου Τσιώκου από την Καστανιά Ευρυτανίας

Εκτός των συνόρων έμειναν για πάντα πάνω από 8.000 Ελληνες μαχητές.

Τα περισσότερα σημεία ταφής τους είναι διάσπαρτα αλλά είναι γνωστά και θα πρέπει να λειτουργήσει η διμερής συμφωνία ( Ν.3782/7.8.2009 ΦΕΚ 135^Α’) που έχει υπογραφεί με τη γειτονική χώρα και να αρχίσει η αναζήτηση, εκταφή, ταυτοποίηση και ταφή των πεσόντων του 1940-41 στα δύο αναγνωρισμένα στρατιωτικά κοιμητήρια στην Αλβανία.

Οι συγγενείς του ήρωα του’40 Κων/νου Καρβούνη από την Αναβρυτή Ναυπατίας — Οι συγγενείς του ήρωα του’40 Κων/νου Καρβούνη από την Αναβρυτή Ναυπακτίας

Η μητέρα πατρίδα πρέπει να εκπληρώσει το χρέος της, να μαζέψει τα κόκκαλα των παιδιών της και να τα μεταφέρει στα δύο στρατιωτικά κοιμητήρια που δημιουργήθηκαν για το σκοπό αυτό.

Ως αναφορά τις απώλειες των μαχητών μας μέσα στην Ελληνική επικράτεια τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Αρκετοί συνεπεία τραυμάτων τους ή παγοπληξίας κατέληξαν σε νοσοκομεία και ενδεχομένως παραδόθηκαν στους οικείους τους και άλλοι στο πεδίο της μάχης (κυρίως στην παραμεθόριο περιοχή) όπου εκεί υπάρχει δυνατότητα αναζήτησης από τους ενδιαφερόμενους.

Η Ευρωπαϊκή ήπειρος αν αναπνέει σήμερα ελεύθερο αέρα το οφείλει και στο αίμα αυτών των ηρωικών παιδιών της Ελλάδος που έμειναν για πάντα στα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας και με την ηρωϊκή τους αντίσταση έδωσαν τον χρόνο στους συμμάχους για να συγκροτηθούν για την τελική συντριβή του φασισμού.

Η Ελλάδα πολλές φορές πολέμησε για τη μοίρα του κόσμου.

Πείτε μας μερικά λόγια για τα βιβλία σας και πως μπορεί κάποιος να το αποκτήσει.

Σχετικά με τα δύο βιβλία που έχω γράψει για τους πεσόντες του 1940-41 αυτά αφορούν 2 ξεχωριστές περιπτώσεις.

Το ένα αφορά τους Ολύμπιους συμπατριώτες μου, το έχω αφιερώσει σε αυτούς για να τους γνωρίσουν οι συμπατριώτες τους και οι επερχόμενες γενιές και να μην τους ξεχάσουν ποτέ.

Το δεύτερο αφορά εκείνους που έμειναν για πάντα εκτός των συνόρων (στην περιοχή Αργυροκάστρου Αλβανίας) τους οποίους έθαψαν Ελληνικά χέρια, οι ντόπιοι προστάτεψαν τα οστά τους πάνω από μισό αιώνα, η ταπεινότητά μου τους ανέδειξε και ενημέρωσε τους συγγενείς τους, οι οποίοι με τη σειρά τους έπραξαν το καθήκον τους.

Τους επισκέπτονται τακτικά στον τόπο τιμής και ανάβουν κάθε φορά το αγιοκέρι τους.

Ολη αυτή η προσπάθεια και το σημαντικό κόστος καλύφθηκε αποκλειστικά από μένα, είναι εκτός συναλλαγής, τα βιβλία έχουν δοθεί δωρεάν εκεί που πρέπει αλλά για όποιον φιλίστορα ή ενδιαφερόμενο (μετά από επικοινωνία) το στέλνω δωρεάν.

Τονίζω ότι η προσπάθεια αυτή είναι εκτός συναλλαγής και δεν γίνεται για οικονομικό όφελος, αλλά από ευαισθησία για την ύψιστη προς την πατρίδα προσφορά των πεσόντων.

Παραπομπές –Τεκμήρια:

Βιβλίο -Οι Ολύμπιοι που δε γύρισαν από το μέτωπο
Ημερολόγιο πολέμου: Ηλία Χρ. Βασιλόπουλου
Βιβλίο –Οσοι δε γύρισαν από το μέτωπο
Ιστολόγιο